Histrionik Kişilik Bozukluğu

Histrionik kişilik bozukluğu, bireylerin aşırı duygusal ifade ve dikkat çekme isteği ile karakterize edilen bir ruhsal bozukluktur. Bu kişiler genellikle ilgi odağı olma arzusuyla hareket ederler ve duygusal durumları sık sık değişkenlik gösterir. Histrionik kişilik bozukluğunun başlıca özellikleri şunlardır:

  1. Dikkat Çekme İhtiyacı: Bireyler sürekli olarak ilgi ve onay arayışı içindedirler.

  2. Aşırı Duygusal Tepkiler: Duygusal ifadeleri genellikle abartılı ve yüzeysel olabilir; sık sık dramatik veya teatral davranışlar sergilerler.

  3. İlişkilerde Manipülatif Davranışlar: Başkalarını etkilemek veya dikkat çekmek için manipülatif davranışlar gösterebilirler.

  4. Cinselliği Kışkırtma: Bireyler, cinsel çekicilik veya kışkırtma yoluyla dikkat çekme eğiliminde olabilirler.

  5. Duygusal Yüzeysellik: Duygusal deneyimleri genellikle yüzeysel ve derinlikten yoksundur.

  6. Kararsız İlişkiler: İlişkilerde sık sık idealizasyon ve değersizleştirme arasında gidip gelme.

Bu bozukluk, bireylerin sosyal yaşamını ve ilişkilerini olumsuz etkileyebilir. Tedavi genellikle psikoterapi ile yapılır ve bireylerin duygusal durumlarını daha iyi yönetmelerine yardımcı olabilir.

DSM-5’e göre histrionik kişilik bozukluğu tanı kriterleri şunlardır:

  1. Dikkat Çekme İhtiyacı: Aşırı dikkat çekme davranışları ve ilgi arayışı.

  2. Duygusal İfade Abartısı: Duygusal ifadeleri genellikle aşırı ve yüzeyseldir; duygularını abartılı bir şekilde gösterirler.

  3. Duygusal Yüzeysellik: Duygusal deneyimleri genellikle yüzeysel ve kısa süreli olabilir.

  4. Cinsellik ve Çekicilik: Cinsel davranışlar ve kıyafet seçimleriyle dikkat çekme eğiliminde olma.

  5. İlişkilerde Kararsızlık: İlişkilerde başkalarını idealize etme veya değersizleştirme arasında gidip gelme.

  6. İletişimde Abartı: Başkalarına yönelik konuşma tarzı genellikle aşırı ve duygusal içeriklidir; belirgin bir detay eksikliği olabilir.

Bu kriterlerden en az beşinin mevcut olması, histrionik kişilik bozukluğu tanısı için gereklidir. Tanı, bir ruh sağlığı profesyoneli tarafından kapsamlı bir değerlendirme ile konulmalıdır.

Histrionik kişilik bozukluğunun tedavisi, bireyin ihtiyaçlarına göre çeşitli yöntemler içerebilir. Başlıca tedavi yöntemleri şunlardır:

  1. Psikoterapi:

    • Bireysel Terapi: Bilişsel davranışçı terapi (BDT) ve psikodinamik terapi gibi yaklaşımlar, bireyin duygusal durumlarını ve ilişkilerini anlamalarına yardımcı olabilir.
    • Duygusal Farkındalık: Duygusal deneyimlerini tanıma ve ifade etme becerilerini geliştirmeye yönelik çalışmalar.
  2. Grup Terapisi: Sosyal becerilerin geliştirilmesine ve benzer deneyimlerin paylaşılmasına yardımcı olabilir.

  3. Aile Terapisi: Aile üyeleriyle yapılan terapiler, iletişimi ve anlayışı artırabilir.

  4. İlaç Tedavisi: Histrionik kişilik bozukluğu için spesifik bir ilaç yoktur, ancak eşlik eden depresyon veya anksiyete gibi durumlar için antidepresanlar veya anksiyolitikler kullanılabilir.

  5. Sosyal Beceriler Eğitimi: İletişim ve ilişki kurma becerilerini geliştirmeye yönelik eğitim programları.

  6. Stres Yönetimi ve Rahatlama Teknikleri: Bireylere stresle başa çıkma yöntemleri ve gevşeme teknikleri öğretilerek duygusal durumlarını yönetmelerine yardımcı olunabilir.

Tedavi süreci, bireylerin ihtiyaçlarına göre özelleştirilmelidir ve terapistle güvenilir bir ilişki geliştirmek de önemlidir.

 

Gaziantep Psikolojik Danışmanlık ve Aile Terapi Merkezi

Uzm. Psk. Dan. Muhittin DAR